Home Alone, Love Actually, All You Need Is Love. Aardig wat Nederlanders zullen van deze kerstkrakers genieten dankzij IPTV-netwerken – waarmee je voor een prikkie illegaal tv kunt streamen. Hierdoor verdienen criminelen veel geld en lopen onder meer film-, serie- en televisiemakers juist centen mis.
Tv-kijken via IPTV gaat via een (soms legale) streamingapp of een voorgeprogrammeerd Android-kastje van rond de honderd euro. Daarmee kan malafide software worden gedownload, waarmee je vervolgens niet alleen alle 'normale' Nederlandse zenders als NPO 1 en RTL 4 of SBS6 kunt kijken. Maar ook streamingsdiensten, (sport)betaalzenders en allerhande buitenlandse kanalen.
Zo'n pakket afsluiten bij een reguliere aanbieder als Ziggo, Odido of KPN is niet mogelijk of heel erg duur. Maar wie de spullen ervoor weet te bemachtigen, is spekkoper.
De goedkoopste abonnementen beginnen al bij enkele tientallen euro's per jaar. Ter vergelijking: een jaar lang Netflix via het goedkoopste abonnement kost ongeveer 108 euro. En dan heb je nog steeds geen andere streamingsdiensten of televisiezenders, zoals bij IPTV wel het geval is.
"Een hardnekkig probleem", noemt Bastiaan van Ramshorst het illegaal streamen van televisie. Hij is van Stichting Brein, die organisatie die auteursrechtinbreuk en -misbruik probeert te onderzoeken en te bestrijden.
"Je moet je ten eerste afvragen of je wil dat je geld naar criminele organisaties gaat", zegt hij tegen mensen die gebruikmaken van zulke netwerken. De spullen ervoor worden volgens hem vaak online of in 'vage winkeltjes' verkocht.
Vaag of niet: een miljoen Nederlanders trekt zich daar niets van aan, blijkt uit een onderzoek van universiteit van Bournemouth uit 2022. Daaruit kwam naar voren dat Nederland in 2021 het land was met het grootste aandeel illegale IPTV-gebruikers.
Dit aantal is in de jaren erna zeker niet afgenomen, valt te lezen in een onderzoek van EUIPO, het bureau voor intellectuele eigendom van de Europese Unie.
"Het aantal gebruikers blijft hoog, maar fluctueert wel", zegt Van Ramshorst. De schommelingen in het aantal gebruikers worden veroorzaakt doordat er netwerken worden opgerold.
Onlangs nog werd een van de grootste netwerken ter wereld aangepakt, werd twee weken geleden bekend. Hier zaten naar schatting 22 miljoen gebruikers op. Meerdere landen en instanties, waaronder de FIOD (de Nederlandse fiscale opsporingsdienst), waren bij de operatie betrokken.
In Nederland zijn 14 huiszoekingen gedaan en er zijn drie verdachten uit ons land betrokken bij de zaak, meldt een woordvoerder van Eurojust, de Europese instantie die de operatie coördineerde. De zaak werd aan het rollen gebracht na een onderzoek van de openbaar aanklager in het Italiaanse Catania.
Het is niet het eerste grote netwerk dat is plat is gelegd de afgelopen jaren. Toch is het probleem taai volgens Van Ramshorst. "Het is net zoals drugshandel. Het popt steeds weer op."
Dat drugshandel wordt genoemd, is niet toevallig. Bij de eerdergenoemde operatie werden ook drugs, wapens en meer dan een miljoen euro aan cryptovaluta gevonden. "Gebruikers van deze illegale diensten steunen, wellicht onbedoeld, de georganiseerde misdaad", aldus Eurojust.
De ondersteuning van het criminele circuit is voor Van Ramshorst niet het enige probleem. Zijn organisatie, waar onder meer NPO, RTL, Netflix en Disney bij aangesloten zijn, ziet dat makers van films, series maar ook kabelaars als Ziggo en KPN geen geld krijgen voor hun diensten.
"Gebruikers hebben zichzelf er uiteindelijk mee", zegt Van Ramshorst. Hij krijgt bijval van de woordvoerder van Eurojust. "Dit soort audio-visuele piraterij schaadt de economie, de creatieve sector en ook de sportwereld enorm." Hij zegt dat legaal opererende bedrijven in Europa bij elkaar miljarden euro's mislopen. Iets wat ook naar voren komt in onderzoeken.
Bij streamingsdiensten groeien de bomen ook niet meer tot in de hemel:
"Meer is altijd beter", zegt een niet ontevreden Van Ramshorst over de verrichtingen van de Nederlandse opsporingsdiensten aangaande dit thema. Hij ziet dat er dingen aan het rollen komen, maar ook dat er een 'capaciteitslimiet' is bij de diensten.
Ook zit Brein zelf niet stil. Er wordt geprobeerd de handel te dwarsbomen door verkopers op te sporen die de spullen op hun beurt weer inkopen bij de criminele organisaties. Zo werkt de stichting onder meer samen met de Beverwijkse Bazaar, waar onlangs een handelaar zijn huurcontract beëindigd zag worden vanwege de verkoop van illegale abonnementen.
Gebruikers blijven, hoewel zij officieel ook strafbaar zijn, in Nederland buiten schot. "Je kan niet bij iedereen achter de voordeur kijken, dus iets hard maken is lastig."
Helemaal zonder gevaar is het hebben van een illegaal abonnement niet, waarschuwt hij. "Soms doen de criminelen ook aan phishing, oftewel het buitmaken van je gegevens. Ook zie je je geld niet meer terug als een netwerk is opgerold", vertelt hij.
Hij gelooft het niet als mensen zich van de domme houden. "Zo veel voor zo weinig geld: it's too good to be true." Het had zo de naam van een kerstfilm kunnen zijn.
Over kerstfilms gesproken: RTL Boulevard analyseerde het aanbod van dit jaar.
Ontvang wekelijks updates over nieuwe programma's, exclusieve acties en persoonlijke tips in je mailbox
Bekijk ons
privacy beleid voor meer informatie over hoe wij je gegevens verwerken. Je kunt je op elk moment onderaan de e-mail uitschrijven.